“Hedefimiz ekolojik dengeyi bozmadan, suyu yatağından ayırmadan, alçak düşü ya da debili akarsulardaki değerlendirilmemiş enerjiyi elektrik enerjisine çevirmek.”
“Çevreye ve topluma duyarlı mühendislik çalışmaları yapmayı, minimum giderle maksimum verimi elde etmeyi hedefliyoruz.”
“300 kW’lık bir sistem yılda ortalama 6 bin saat çalışması halinde, yaklaşık 600 hanenin elektrik enerjisini karşılar ve 150 bin dolar kazanç sağlar.”
Yıllardır bitmeyen tartışma konularımızdan biri HES’ler… Bir yanda sürekli artan enerji ihtiyacımız, diğer yanda doğa hassasiyetimiz… Bu tartışmaları teknolojik olarak bitiren bir yenilik var artık hayatımızda… Çevreye duyarlı, doğa ve balık dostu Arşimet Burgu Türbini. Mikrohes Enerji‘nin kurucu ortağı Emin Akçamur, projelerine ilişkin detayları GasteArge‘ye anlattı…
■ Mikrohes’i tanıyarak başlayalım isterseniz… Çalışma alanlarınızı, dünden bugüne neler yaptığınızı öğrenebilir miyiz?
Mikrohes Ar-Ge ve İnovasyon Enerji Ltd.Şti., Kocaeli Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir KOÜ Teknopark firması. 2013 yılında 2.2 MW HES iş bitirmesine sahip. Türkiye yenilenebilir enerji piyasası altyapısını inşaa etme konusunda “verimli bir tasarımcı ve yüklenici olma hedefi” ile yola çıktık. KOÜ Teknopark‘ta doğa dostu teknoloji olan Arşimet Burgu Türbin Sistemi konusunda 2014 yılında başlattığımız Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarıyla, yenilenebilir alternatif enerji üretim tekniklerinin geliştirilmesi alanında ülkemizin öncü şirketlerinden biri olmayı vizyon edindik.
Hedefimiz, ekolojik dengeyi bozmadan, alçak düşü ya da debili akarsulardaki değerlendirilmemiş enerjiyi, suyu yatağından ayırmadan elektrik enerjisine çevirmek.
■ Firma kültürünüzü nasıl tanımlıyorsunuz?
Firmamız, aldığı mühendislik eğitimi, edindiği tecrübeler ve kazanmış olduğu analitik düşünme yeteneğini kullanarak, yenilikçi, üretken mühendislik bilincini yerleştiren ve uygulamaya geçiren bir Ar-Ge firmasıdır. Amaçları yerli mühendislik çalışmaları yaparak, temiz enerji alanında bilgi birikimi elde etmek ve yerli kaynakların kullanılması, yerli üretim alanlarının açılmasına öncülük ederek milli değerlerimize katkı sağlamaktır. Ürettiğimiz mal ve hizmetlerde çevreye ve topluma duyarlı mühendislik çalışmaları yapmayı, minimum giderle maksimum verimi elde etmeyi hedefliyoruz.
■ Ar-Ge, inovasyon projeniz olan Arşimet Burgu Türbini hakkında bilgi verir misiniz?
Arşimet Burgusu, suyu aşağı seviyelerden yukarıya taşımak suretiyle sulama ve suyun tahliyesi için kullanılmaktadır. Arşimet Burgu Türbini ise, bu eski teknolojinin ters yönde çalıştırılarak yenilenebilir hidroelektrik enerjisi üretmek için kullanılması esasına dayanmaktadır. Burgu türbin, ağırlık prensibi ile çalışır. Kanatlar arasında oluşan su ağırlığı, burgu miline ve kanatlarına bir döndürme momenti uygulamakta ve burgunun, dolayısıyla jeneratör milinin dönmesini sağlayarak elektrik enerjisi üretmesini sağlamaktadır.
Doğa ve balık dostu bir teknolojik sisteme sahibiz. Bu sistemde suyu yatağından ayırmıyor, suyun oksijen miktarını artırdığımız için suyu temizliyoruz. Balıklar sistemin içinden zarar görmeden hareket edebiliyor. Can suyu ve balık geçidi gerekmiyor. Bölgedeki ağaç ve bitki örtüsüne zarar vermiyoruz. Daha az hafriyat ve daha az betonarme yapı ihtiyacı duyuyoruz. Bu da büyük bir avantaj sağlıyor. Üstelik tarihi dokunun korunması ve ekolojik düzenin korunmasına da katkıda bulunuyoruz.
Sistemimizin operasyon gideri çok düşük. Düşük debilerde bile yüksek verimle çalışan bir teknolojik yapıya sahip. Geleneksel HES’lere göre daha az maliyetli. Tasarlanan projede su debisi mevsimsel değişim nedeniyle yüzde 80 azalsa ya da yüzde 20 artsa bile sistem yüksek verimde elektrik üretmeye devam ediyor. Kurulan tesisin bakım ve işletme maliyetleri çok düşük.
Sistem 0,1-10 (m3/sn) su debisi ve 1-10 (metre) kot farkı olan tüm derelerde kullanılabilir. Bu sistemle bir türbin ile maksimum 350 kW enerji üretilebilir, paralel veya seri şekilde yerleştirerek MW cinsinden değerler elde edilebilir. Yatırımın geri dönüş süresi 2 ile 7 yıl arasında.
■ 300 kW’lık bir sistem neye karşılık geliyor?
300 kW’lık bir sistem yılda ortalama 6 bin saat çalışması halinde, yaklaşık 600 hanenin elektrik enerjisini karşılar ve 150 bin dolar kazanç sağlar.
■ Projenizde uyguladığınız en önemli yenilikler neler?
Sistemimizin en önemli inovatif yönü Endüstri 4.0 teknolojisi.
Bunun yanında daha VERİMLİ bir sistem… Prototip ve uygulama projemizle hedeflediğimiz mekanik olarak yüzde 86, sistem olarak yüzde 73-76 verim artışı elde ederek bir ilki gerçekleştirdik. Günümüzde yenilenebilir enerji sektörüne baktığınızda bu çok üst bir değerdir.
Daha ESTETİK bir sistem… Kompakt tasarım ile üretimden tek parça halinde getirilip dört saat gibi bir sürede montajını tamamlayabiliyoruz. Üzerinde kullanılan alt ve üst rulman sistemi, bakım ve tamirinin kısa zamanda yapılabilmesi için tasarlandı. Elektrik kontrol panosu tasarımı alanında dünyada bir ilk. 75kW’ya kadar olan mühendislik çözümlerimizde bu #PlugAndPlay yani Tak ve Çalıştır ürünü kullanacağız. Ürün 800x500x1000 mm. ölçüleriyle de dünyada bir ilk. Modüler tasarım ve kablaj pano arkasında. Bir hidroelektrik santralin montajı saatlerle ölçülüyor, bu muhteşem bir şey.
Daha FONKSİYONEL bir sistem… PLC içine entegre LAN veya WLAN ile yerinde veya uzaktan operasyon mümkün. Tablet, iPAD, iPHONE ile her yerden kontrol edilebiliyor, modern kullanışlı bir ara yüz tasarladık. Modüler konsept tasarımdır, kapasite iki katına çıktığında bile aynı PLC ile otomasyon sağlanıyor. Ana kontrolör yapısının (Webserver vasıtasıyla) PLC’ye gömülü olması bizi ayıran en önemli sistem. Sistemimizde Endüstri 4.0 ile elektrik üretiyoruz.
Daha EKONOMİK bir sistem… Bu sistemle bir türbin ile maksimum 350 kW enerji üretilebilir, paralel veya seri şekilde yerleştirerek MW cinsinden değerler elde edilebilir. Yatırımın geri dönüş süresi 2-7 yıl arasındadır.
■ Projenizin ülkemize, endüstrimize katkısı ne olacak?
Yenilenebilir enerji deyince akla baraj temelli hidroelektrik santralleri, rüzgâr ve güneş enerji santralleri gelmektedir. Barajla elde edilen faydanın birçok çevre problemi getirdiği tartışılıyor. Projemiz bu soruna çözüm niteliğindedir. Sistemimizde herhangi bir baraj inşaatı olmadan, akış rejimi değişmeden, suyu yatağından ayırmadan çok kısa alanlar ve mesafelerde sistemler kurmak ve işletmek mümkün.
Kendi ihtiyacı olan elektriği üretip fazlasını satmak isteyen tüm özel ve tüzel kişiler bu sistemi düşünmelidir. Belediyeler, su ve kanalizasyon idareleri, enerji kooperatifleri, köy birlikleri, organize sanayi bölgeleri, sulama birlikleri, hidroelektrik santraller, alabalık üretim tesisleri, tarım ve turizm işletmeleri, maden işletmeleri 1.0 MW’a kadar olan lisans gerektirmeyen ticari kuruluşlar sistemimizi kurulabilirler.
■ Kurduğunuz, şu anda çalışan HES sistemininiz var mı?
Evet var. Türkiye’nin dere üstü ilk ve yerli Arşimet Burgu Türbin Sistemi’ni Sapanca Belediyesi için Kurtköydere Vadisi’nde kurduk. Devreye giren proje 18.5 kW gücünde. Kurtköydere Vadisi Rekreasyon Projesi’nin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla hayata geçirildi.
Doğa dostu sistemin avantajları
● Cansuyu ve balık geçidi gerektirmiyor.
● Bölgedeki ağaç ve bitki örtüsü için zararsız.
● Daha az inşaat, daha az hafriyat.
● Tarihi dokuyu bozmuyor.
● Ekolojik düzeni koruyor.
● Sessiz çalışıyor.
● Operasyon gideri çok düşük.
● Değişken ve düşük debide bile yüksek verimlilik sağlıyor.
Mehmet Yücel

